Konferencja „Małżeństwo jako instytucja prawno- społeczna w Polsce”
Data konferencji: 15-16 września 2022 r.
Miejsce: Juliusza Małachowskiego 17, 24-120 Kazimierz Dolny
Konferencja organizowana w ramach projektu: „Pojęcie małżeństwa w pryzmacie teorii wymogów imperatywnych”
Opis konferencji:
W dniach 15 – 16 września 2022, w Kazimierzu Dolnym odbyła się konferencja nt. Małżeństwo jako instytucja prawno-społeczna w Polsce, realizowana w ramach grantu MEiN nt. Pojęcie małżeństwa w pryzmacie teorii wymogów imperatywnych. Patronaty nad wydarzeniem objęli Minister Edukacji i Nauki dr hab. Przemysław Czarnek, prof. KUL oraz Minister Rodziny i Polityki Społecznej Pani Marlena Maląg. Celem konferencji było wykazanie, że małżeństwo w tradycyjnym znaczeniu, rozumiane jako związek kobiety i mężczyzny stanowi nie tylko instytucję prawno-społeczną, ale ze względu na swoją szczególną rolę w procesie utrwalania patriotyzmu oraz umacniania więzi narodowych posiada cechy wartości, dobra szczególnie chronionego w przestrzeni prawnej. Konsekwentnie program podzielony został na pięć modułów. Pierwszy obejmował analizę instytucji małżeństwa z perspektywy umacniania wartości patriotycznych oraz tożsamości narodowej Polaków. Rozważania podjęte w drugi panelu koncentrowały się na dorobku polskiego konstytucjonalizmu ze szczególnym uwzględnieniem prac nad aktualną konstytucją RP oraz brzmieniem art. 18 Konstytucji. Trzeci moduł dotykał prawa do zawarcia małżeństwa jako prawa podstawowego chronionego na poziomie krajowym, regionalnym oraz międzynarodowym. Kolejny poświęcony został rozumieniu małżeństwa w przestrzeni społecznej. Ostatni panel merytoryczny dotyczył kształtowania definicji i roli małżeństwa w mediach.
Nie ulega wątpliwości, że z perspektywy trudnej historii Polski, rodzina oparta na małżeństwie kobiety i mężczyzny stanowiła podstawową strukturę społeczną, która przekazywała pierwiastek tożsamości narodowej kolejnym pokoleniom. Potwierdzeniem wskazanej tezy jest szczególne zaangażowanie władz zaborczych, a także po II wojnie światowej władz komunistycznych, w podważaniu autorytetu rodziny oraz alternatywnych form więzi, które miałyby zastąpić tradycyjne pojmowane małżeństwo. Szczególna rola małżeństwa i rodziny dla funkcjonowania suwerennego państwa podkreślona została poprzez unormowaniem tej instytucji w najważniejszym akcie ustrojodawczym państwa – Konstytucji. Należy jednak podkreślić, że małżeństwo to nie tylko instytucja, ale również urzeczywistnienie jednego z fundamentalnych praw podstawowych, które podkreślone jest nie tylko w konstytucjach państw członkowskich, ale również w umowach międzynarodowych w tym EKPC. Współcześnie podejście do instytucji małżeństwa ulega wpływom różnych środowisk oraz modeli, które zmieniają dotychczasowe rozumienie małżeństwa wskazując nowe, nie związane bezpośrednio z polską tradycją, wzorce związków osób prowadzących wspólne życie rodzinne. Przekaz medialny oraz trendy modowe oddziaływają na kształtowanie postaw, zwłaszcza młodych ludzi, dlatego tak ważne jest precyzyjne zdefiniowanie pojęć, aby rozgraniczyć tradycyjne pojęcie małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny od związków partnerskich czy konkubinatów, które również korzystają z prawa do poszanowania życia prywatnego jednakże nie są tożsame z instytucją małżeństwa. Wychodząc naprzeciw wskazanym wyzwaniom program konferencji obejmował pięć modułów. Pierwszy był poświęcony analizie instytucji małżeństwa z perspektywy umacniania wartości patriotycznych oraz tożsamości narodowej narodu polskiego. Drugi odwoływał się do dorobku polskiego konstytucjonalizmu ze szczególnym uwzględnieniem prac nad aktualną konstytucją RP oraz brzmieniem art. 18 Konstytucji. Trzeci moduł dotykał prawa do zawarcia małżeństwa jako prawa podstawowego chronionego na poziomie krajowym, regionalnym oraz międzynarodowym. Ostatnia grupa zagadnień poświęcona została rozumieniu małżeństwa w przestrzeni społecznej.
Program konferencji:
Dzień I
15 września 2022 r.
Godz. 14.00–14.20
Otwarcie konferencji
- dr hab. Przemysław Czarnek, prof. KUL, Minister Edukacji i Nauki
- ks. dr hab. Krzysztof Mikołajczuk, prof. KUL, Prezes Zarządu Fundacji Instytut Prawa Ustrojowego
- dr Edyta Krzysztofik, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, koordynator projektu MEiN: „Pojęcie małżeństwa w pryzmacie teorii wymogów imperatywnych”
Godz. 14.20–14.40
Wykład wprowadzający
- prof. zw. dr hab. Józef Krukowski, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,
„Geneza art. 18 Konstytucji RP”
Panel I
Godz. 14.40–15.40
Przewodniczy: ks. dr hab. Piotr Steczkowski, prof. UR
Małżeństwo i rodzina a rozwój patriotyzmu i wartości narodowych w Polsce
- ks. dr Jarosław Wąsowicz, SDB, dyrektor Archiwum Inspektorii Pilskiej Salezjanów,
„Etos wychowania patriotycznego w polskich rodzinach arystokratycznych na przełomie XIX – XX w. Przypadek rodziny Ledóchowskich” - dr Dariusz Gabrel, Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
„Instytucja małżeństwa w systemie źródeł prawa PRL-u, zarys zagadnienia” - dr Andrzej Sznajder, Instytut Pamięci Narodowej, Dyrektor Oddziału w Katowicach
„Obrzędowość obywatelska jako narzędzie programowej laicyzacji życia rodzinnego w okresie PRL”
Godz. 15.40–16.00 – przerwa kawowa
Panel II
Godz. 16.00–17.00
Przewodniczy: dr Magdalena Maksymiuk (UKSW)
Konstytucyjne ujęcie definicji małżeństwa
- dr Ilona Grądzka, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
„Małżeństwo jako wartość chroniona konstytucyjnie” - dr hab. Jadwiga Potrzeszcz, prof. KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,
„Wykładnia art. 18 Konstytucji RP” - dr hab. Konrad Walczuk, prof. ASzWoj, Akademia Sztuki Wojennej,
„Pojęcie małżeństwa w konkordacie zawartym między Stolica Apostolską a Rzeczpospolitą Polską z 28 lipca 1993 r.”
Godz. 17.00–17.15 – przerwa kawowa
Panel III
Godz. 17.15–18.15
Przewodniczy: dr Edyta Krzysztofik (KUL)
Prawo do zawarcia małżeństwa jako prawo podstawowe
- ks. dr hab. Piotr Steczkowski, prof. UR, Uniwersytet Rzeszowski
„Prawo do zawarcia małżeństwa w kontekście wolności wyznania” - dr hab. Ewa Tuora-Schwierskott, PWSZ im. Witelona w Legnicy
„Prawo do zawarcia małżeństwa w prawie międzynarodowym i prawie UE” - dr hab. Marzena Toumi, prof. ASzWoj, Akademia Sztuki Wojennej
„Prawo do małżeństwa a prawo do zawarcia małżeństwa w prawie szariatu”
Godz. 19.00 – kolacja
Dzień II
16 września 2022 r.
Panel IV
Godz. 10.00–11.20
Przewodniczy: ks. dr hab. Krzysztof Mikołajczuk, prof. KUL
Małżeństwo w przestrzeni społecznej
- dr Katarzyna Zielińska-Król, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
„Dywersyfikacja w obszarze form i pojęć z zakresu małżeństwa i rodziny” - dr hab. Dorota Kornas-Biela, prof. KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
„Transmisja międzypokoleniowa wartości małżeństwa i rodziny” - dr Marzena Cichorzewska, Politechnika Lubelska
„Konsekwencje konfliktu rodzina a praca w perspektywie zarządzania zasobami ludzkimi” - dr Tomasz Wicha, Instytut Nauk o Polityce i Administracji UMCS
„Małżeństwo i rodzina we współczesnym polskim dyskursie publicznym. Debaty prezydenckie w Polsce w 2020 roku”
Godz. 11.20–11.35 – przerwa kawowa
Panel V
Godz. 11.35–12.50
Przewodniczący: dr hab. Jadwiga Potrzeszcz, prof. KUL
Wpływ mediów na pojęcie małżeństwa
- Wojciech Pokora, p.o. redaktora naczelnego Kuriera Lubelskiego „Medialny obraz małżeństwa i rodziny”
- ks. dr Krzysztof Podstawka, Dyrektor Radio Plus Lublin „Misja mediów katolickich w kształtowaniu obrazu małżeństwa i rodziny w Polsce”
- ks. dr Kazimierz Kurek, SDB „Rodzino, co mówisz sama o sobie? Opowiem Ci o moich prawach zapisanych w Karcie Praw Rodziny!”
Dyskusja
Godz. 12.50–13.20
Moderator: dr Edyta Krzysztofik, (KUL), koordynator projektu
Dyskusja z udziałem zaproszonych ekspertów
Godz. 13.20 – Zamknięcie obrad
- dr Edyta Krzysztofik, (KUL), koordynator projektu
- dr Magdalena Maksymiuk, (UKSW), koordynator projektu, członek Zarządu Fundacji
Godz. 13.30 – obiad
Komitet Naukowy:
dr hab. Marek Dobrowolski (KUL)
dr hab. Sabina Grabowska, prof. UR
dr hab. Dorota Kornas-Biela, prof. KUL
dr Edyta Krzysztofik (KUL)
dr Magdalena Maksymiuk (UKSW)
ks. dr hab. Krzysztof Mikołajczuk, prof. KUL
dr hab. Mieczysław Ryba, prof. KUL
ks. prof. zw. dr hab. Mirosław Sitarz (KUL)
ks. dr hab. Piotr Steczkowski, prof. UR
dr Katarzyna Zielińska-Król (KUL)
Komitet Organizacyjny:
Maria Fróg-Pilch, koordynator procesu wydawniczego i działań formalnych projektu
dr Edyta Krzysztofik (KUL), koordynator projektu
dr Magdalena Maksymiuk (UKSW), koordynator projektu, członek Zarządu Fundacji
mgr Dagmara Rembowska (doktorant KUL)
Patronaty: